Jóla hvað

Nú er sá tími sem allir sleppa sér í jólainnkaupum,matarboðum,samkomum og öðru sem tengist þessu jólafári,fólk eyðir aleigunni og setur sig í skuldir til að gefa sínum gjafir og sjálfum sér.

Kaupmenn og alskyns sölumenn dæla auglýsingum um alskyns vörur og varning og setja þetta fram sem algjöra nauðsyn og bjóða fólki varningin með alskonar gylliboðum og greiðslufyrirkomulagi,þannig að þú getur keypt gjöfina núna og borgað hana svo á næstu 6 til 36 mán,bara draga upp Visakortið og málið er dautt.

Matvörubúðir auglýsa nítt tímabil nánast áður en núverandi tímabil er hálfnað,allavega ein búð auglýsir jólalán þar sem þér gefst kostur á að taka ótilgreinda fjárhæða að láni í vörum og greiða svo á 6 mánuðum,sem sagt þú þarf ekki að byrja að borga jólin fyrr en í feb og ert að því fram í september,en þá taka við afborganir af sumarfrís útektinni sem greiðast á 12 mánuðum,þetta er að sjálfsögðu fyrir utan aðrar greiðslur á kortinu.

Er ekki eitthvað galið við þetta???? hvar eru sjálf jólin,jólin sem allt snýst um,hátíðleikinn sem á að einkenna þessa daga sem við sem köllum okkur kristna,teljum vera ein af helgustu hátíðum ársins,Hvar er jólafriðurinn og sú undur ljúfsára tilfinning sem á að einkenna þessa daga,prestar og prelátar keppast við að bera út fagnaðarerindið,sem verður hálf hjáróma í ljósi þess að sumir þeirra iðka ekki í raun þá framkomu eða lifa samkvæmt þeim boðskap sem þeir predika.

Dauðþreyttir foreldrar sitja hálfsofandi við matarborðið og kvíða komandi mánaðrmótum,þá koma reikningarnir og því miður þá hefur föðurnum og móðurinni ekki tekist að ná inn nema 50 til 60 tímum í aukavinnu hvoru og það bara dugar ekki til að greiða reikningana,það er eitthvað skrítið við þetta.

Nú er það ekki svo að ég sé nein undantekning síður en svo,ég læt berast með straumnum sem aðrir,en á hverju ári finn ég fyrir vaxandi andstöðu við þetta kapphlaup og á hverju ári vaknar spurningin um það hvort þetta séu hin raunverulegu jól,á þetta virkilega að vera svona,???

Ég hef haldið jól inni á fjöllum og úti á sjó fjarri heimili og ysi jólanna vegna vinnu og svo skrítið sem það nú er þá er það á þeim stundum sem ég finn að jólin koma til mín,í kyrrð og ró fjallanna með kertaljós í glugganum,þá kemur yfir mig friður og ró og eitthvern vegin verður kvöldið og nóttin sérstök,ég hugsa til konu og barna og finn fyrir ljúfsárum söknuði og ýmis augnablik rifjast upp í huganum og svo líður maður inn í svefnin og værðina.

Eins út á sjó,þá stendur maður kanski vaktina og horfir út á hafið og sömu tilfinnigar hellast yfir mann og  nóttin verður sérstök,gildir þá einu hvort veður er gott eða vont.

Þess vegna spyr ég,eru jólin stund friðar og hátíðleika eða eru jóli tími kaupæðis og áhyggja,ég held að fólk verði að gera þetta upp við sig.

Við eigum ekki að setja okkur í skuldir vegna jólanna,að nota Visakortið er nákvæmlega það sama og þegar hér áður fyrr var látið skrifa hjá kaupmanninum,eða tekið út hjá kaupfélaginu,af hverju ekki bara nota það fé sem til er og láta það nægja,ég get ekki réttlætt það að steypa sér í skuldir vegna 3-4 máltíða um jól og gjafa undir jólatréð,og þurfa svo að standa í ströngu í nokkra mánuði við að greiða niður þessa 3-4 daga,

Ég er nokkuð viss um að sá sem við kennum jólin við sé ekki neitt sáttur við þetta hátíðarhald,ég held að hann hefði ekki verið ánægður með þetta kaupæði í mat og drykk,ég held að allir sem lesa þetta geti verið samála um það,en ég vil líka getað farið í kirkju eða á samkomu og hlustað á jólaboðskapinn af vörum mans sem er í ræðustól og hempu vegna köllunar,vegna þess að hann trúir því í einlægni sem hann boðar,en er ekki þarna vegna launana eða embættisins,að hann iðki sjálfur það líferni sem hann boðar,í stuttu máli að ég geti treyst honum og trúað.

Það er engin jólatilfinning komin í mig og í mínum huga þá eru svona jól að verða ánauð sem ég vildi gjarnan vera laus við,það á hins vega ekki við um jól eða boðskap sem í þeim felst,heldur þessu endalausa gjafar og matarkapphlaupi sem einkenna þau.

Ég er þess fullviss um að margir eru ósammála mér og hafa fullann rétt til þess,en að lokum spyr ég Eru jólin falin í auglýsingum,kaupæði,skuldasöfnun og keppni um að gefa sem mest og dýrast,eða eru jólin falin í öllu þessu fargani um peninga og eyðslu.

eða eru jólin tími friðar og hátíðleika án kvíða um skuldaklafa sem bíður handan við næstu mánaðrmót. 

Hálendismál.

Ég er einn þeirra fjölmörgu 'Islendinga sem sækir inn á hálendið og óbyggiðr Íslands,mér til ánægju og lífsfyllingar,ég er ekki mikill göngugarpur vegna þess að bakið á mér hefur háð mér frá því um tvítugt og kvalirnar leiða niður í fætur,sem gerir það að verkum að ég get ekki gengið langar vegalengdir með viðlegubúnað á bakinu.

Fram til þessa hef ég því notað mér það að ferðast um hálendið á jeppa og með því móti gengið eftir bestu getu og ferðast á bílnum eftir fjallaslóðum,með þessu móti hefur hálendið orðið mér aðgengilegt og ég komist á staði sem annars væru mér óaðgengilegir.

En nú bregður svo við að það stendur til að fara að loka slóðum sem í áratugi hafa verið opnir öllum og eru heimildir til um að sumir þeirra hafa verið notaðir frá landnámi,bæði til búferlaflutninga,þingferða,og annara erinda.  

 Hvers vegna á að loka þeim,? Jú það er orðinn til svo kallaður Vatnajökulsþjóðgarður og svo bregur við að þar álíta nefndarmenn garðsins að jeppamennska sé af hinu illa og beri að takmarka með öllum tiltækum ráðum. 

Í nokkur ár hafa svo kallaðir umhverfissinnar barist fyrir því að loka sem mestu af hálendinu fyrir jeppaakstri og er tilvonandi Vatnajökulsþjóðgaður gott dæmi um hversu öfgafullar skoðanir eru þar á ferð,þar á að loka helst öllum slóðum fyrir akstri hins almenna jeppamans og hestamans og hefta ferðafrelsi verulega á öðrum slóðum,en ferðaskrifstofur mega skipuleggja ferðir um svæðið fyrir göngumenn og þá bregður svo til að þeim er einnig leyft að nota svo kallaða trússbíla til að flytja farangur ferðamanna ásamt göngumóðum göngugörpum milli staða,sem sagt þú mátt skipuleggja ferðir með trússbílum og gangandi ef hægt er að græða penging á því,en mér sem almennum jeppaeiganda er bannað að aka sömu leiðir,á nákvæmlega sömu gerð af farartæki.Ferðaklúbburinn 4x4 hefur um árabil barist fyrir því að verjast slíkum öfgalokunum og gert það með markvissri mælingu með gps á slóðum og leiðum um hálendið,ásamt þrotlausri vinnu við að merkja slóðir og safna gagnagrunni sem er aðgengilegur fyrir þá aðila sem vinna að reglugerð um þjóðgarðinn,Innann klúbbsins er til staðar yfirburðaþekking á landi og náttúru ásamt sögu hverrar leiðar eða slóða,þetta er tilkomið vegna þess að innann klúbbsins er öll flóra menntunar á Íslandi,jarðvísindamenn,jöklarnsókanrmenn,vatnamælingamenn,ferðaleiðsögumenn,bændur,læknar og aðrir sem hafa yfirburðaþekkingu á hálendinu,sögu þess,þróun og gróðri

Þetta er ekki bara bundið við 4x4 heldur hafa sambærilegir klúbbar og félög þar sem sambærileg þekking er til staðar,lagst á árarnar við að reyna að hefta þessa lokunartilburði,sett hafa verið fram rök máli þessara klúbba og félaga til stuðnings,settar hafa verið fram spurningar varðandi ástæður sumra lokanna,spurt hefur verið um atriði er varðar jarðfræði,sögu,hefð,dýralíf og veiðar,í stuttu máli þjóðgarðsnefnd hefur verið krafin um svör.

Sett hafa verið saman teymi frá flestum þeim er láta sig varða þessi mál og reynt eftir fremsta megni að vinna með þessari nefnd,En þjóðgarðsnefnd hefur látið þessi rök sem vind um eyrun fjúka.nefndin hefur þverbrotið stjórnsýslulög og flestar reglur um samráð og samvinnu og farið sínu fram.

Leggur hún t,d,til að svokallaðri Vonarskarðsleið verði lokað fyrir hinum allmenna jeppamanni,hestamanni,hjólreiðarmanni eða nánast öllum sem ekki ferðast gangandi þessa leið,ástæðan,,, jú svo að hinir gangandi heyri ekki vélarhljóð,hegg í hrossi,skrölt í hjóli eða önnur framandi hljóð.

Samhliða þessu banni á að heimila að byggja skála á þessari leið,með tilheyrandi þjónustu,slíkri þjónustu fylgir að sjálfsögðu mikið rask vegna bygginga og viðhalds ásamt tæmingu á rotþróm.

Enfremur á að heimila FÍ að nota svokallaða trússbíla til að flytja farangur mat og göngumóða,þessum framkvæmdum fylgja örugglega engin hljóð sem trufla gönguna.

Nýlega birtist grein um umferðarhávaða sem Þingvallaþjóðgarðsvörður skrifar,það fjallar hann um umferðargný vegna vega um Þingvöll og nágrenni,hann vill koma í veg fyrir þennann gný og loka sumum vegum þar,eru kannske eitthver tengsl á milli aðgerða Vatnajökulsþjóðgarðsnefndar og skrifa Þingvallaþjóðgarðsvarðar,hann er jú í forsvari FÍ sem merkilegt nokk er eitt um að styðja framkonar tillögu um lokanir og bönn.

Það væri hægt að skrifa um þessar tillögur marga pistla sem allir væru á sama veg,fáráðnlegar lokanir sem engin rök styðja,brot á góðri stjórnsýslu,brot á samráði og hreinlega yfirgangi í skjóli valds og vinarvæðingu ásmt geðþótta,ég vísa bara í fjölda greina og viðtala við hagsmunaraðila.

Og spurning mín er þesisi fyrir hvern er Vatnajökulsþjóðgarður,því samkvæmt tilögum er hann ekki fyrir Íslendinga,heldur virðist hann vera fyrir erlenda. 

 

Netaróður 1975 á Árntýr VE 115

Vetrarvertíðina 1975 var ég á Árntýr VE 115 frá eyjum og ættla að rifja upp fyrsta róðurinn,sem var ansi skrautlegur og gaf ekki góð fyriheit um komandi vertíð.

Flestum fannst það vera hálfgert glapræði að ættla að fara að róa á netum á 51 tonna trébát á vertíð,því þá voru trébátarnir af þessari stærð flestir á trolli og þóttu of litlir til netaveiða og gekk okkur af þeim sökum illa að manna bátinn og tók Gunnar það ráð að ráða 2 ameríkana sem voru í eyjum,annann sem kokk en hinn sem háseta,er skemmst frá því að segja að kokkurinn var ónothæfur en hásetinn reyndist hörkuduglegur og var með okkur alla vertíðina.

En hvað um það ræsið kom um kl 4,30 um morgunin og við vorum komnir í fyrstu bauju um kl 07 og byrjuðum fyrsta dráttinn á vertíðinni,við vorum 7 á og urðum aldrei fl þessa vertíð,veður var það sem kallað er kaldaskítur og töluverð alda,en ekkert sem okkur fannst til um.
Strax er við komum út fyrir Ystaklett varð kokkurinn verulega sjóveikur en reyndi að bera sig mannalega,náði hann að setja brauð og skyr á matborðið og eitthvað af ofanáleggi,en við löguðum kaffi sjálfir á útleiðinni er við sáum ástandið á mannskapnum,en við vorum 4 vanir til sjós og höfðum verið árið á undan á bátnum.
Svo kom kallið "bauja" og netavertíðn hófst,við þessir vönu vorum fremstir á borðinu og var Steve (hásetinn) settur á skífuna,það er að segja hann dró netin út af spilinu,vélstjórinn Valdi var á rúllunni og stjórnaði hraðanum á spilinu og ég og stýrimaðurinn fremstir í úrgreiðslunni,kokkurinn var settur á garðinn eins og það var kallað,en það var að leggja niður flotteinin með hringjum þannig niður á dekkið að það flæktist ekki þegar netin voru lögð aftur og annar af nýju mönnunum á steinateininn,en steinunum þurfti að raða vel niður á dekkið,þannig að sem greiðlegast gengi að henda þeim út aftur,því netin voru lögð á töluverðum hraða út og varð að henda steinunum hratt út.
Það gekk hægt að draga inn netin og seint að komma þeim aftur af borðinu,því ásamt sjóveiki virtist sérstaklega mikill áhugi kokksins beinast að máfunum sem flögrðu við bátinn ásamt múkkanum,kokkurinn virtist vera heillaður af þessum fuglum að átti það til að leggja frá sér netadræsurnar og stara á fuglana og reyndi að fá okkur hina til þess sama.
Gunnar skipstjóri var í brúnni og tók andófið og reykti pípustertinn sinn af ákefð,og hann hafði fundið eitthverstaðar gamlann stráhatt,sennilega undrahattinn hans Ása i Bæ,og hafði troðið honum á hausinn á sér þannig að maður sá bara pípuna sem kom út úr skegginu sem var raupbirkið og úfið í besta falli,og hattinn(þessi hattur reyndist vera hinn mesti happa hattur því þegar karlinn var með hann á hausnum fiskaðist verulega vel í netin)Gunnar var yfirleitt hinn mesti geðprýðismaður og skipti sjaldann skapi nema ef vera skildi við meðeigandann,en þeir áttu það til að senda hvorum öðrum tóninn.
Hatturinn skilaði sér vel þennann morgun og vel í af vænum fiski,er líða tók á morguninn fór okkur að svengja en koksi var ekki á þeim buxunum að hætta fuglaskoðun sinni og fór hvergi,við hinir skutums niður á milli trossa og fengum okkur brauð og kaffi til að sefa hungrið og hugsuðum kokksa þegjandi þörfina,enda ungir og þurftarfrekir til matarinns.
Drátturinn gekk svona þokkalega og fikiríið gott,og þurftum við stundum að stoppa dráttinn og blóðga fiskinn niður í lest,komið var fram á dag og ekkert bólaði á matnum og kauði lét sér fátt um finnast,athugasemdir okkar hinna um að fara að elda.
Veðrið versnaði er leið á daginn og drátturinn varð erfiðari og gekk hægar og nú tók koksi upp á því að hverfa aftur í skut í hvarf frá okkur hinum og dvaldist honum allaf lengur og lengur í þessum ferðum sínum,og þar koma að Gunnari var nóg boðið,enda hafði enginn haft rænu á að færa honum kaffi eða matarkyns afturí stýrishús og dampurinn var allaf dekkri og dekkri frá pípunni,að lokum kallaði karlinn fram á dekk og bað okkur að gá að því hvað Helv,,,, maðurinn væri að gera þarna aftur á rassgati,og kom það í minn hlut að fara að gá.
Þegar ég kom aftur fyrir stýrishús gaf á að líta,hurðin á kamrinum var opin og þar á fötuni sat koksi með brækurnar á hælunum og berann gumpinn á föturöndinni,hélt hann með annari hendi um magann og hina notaði hann til að halda hurðinni opinni svo hann sæi fuglana,mér eiginlega datt ekki í hug matur,því það sem maðurinn hafði innbyrt af slíku um morguninn áður en sjóveikin sagði til sín,var nú vel dreift um nærfötin og fötin sem voru á hælum hans,koksa brá við er hann sá mig og spurði mig hvatlega hvort ég sæi ekki að hann væri á (the toilett)og hvort við íslendingar kynnum enga mannasiði,þetta væri privat moment og hann vildi fá peace to do my thing,með það stóð sveinninn á fætur og hisjaði upp um sig brækurnar tuldrandi um að I better go an fix some fucing food on the table,þar sem hann var ekki með sjógallann utan á sér sá ég að hin hvörfin voru sennilega sama eðlis og þetta og báru brækur hans því greinilega vitni.
Ég hraðaði mér upp í brú og tjáði Gunnari sýn mína aftur á,Gunnar var fár við og tautaði ljótt,svo sagði hann það verður ekkert eldað hér um borð í dag,og hef ég fjandinn hafi það engann áhuga á að láta manninn elda mat ofaní mig svona á sig kominn.
Var ekki að orðlengja það að karlinn hætti við að draga síðustu trossuna og snéri stefninu í land,þar sem við fengum lens á stíminu inn urðu velturnar jafnari og sjóveiki koksa minkaði og ættlaði hann að fara niður í lúkar og elda,en við hinir vorum aldeilis ekki á því að hleypa honum niður til okkar svona sjógallalausum og þurfti hann að standa uppi við kappa á heimleiðinni,var hann reiður og sendi okkur tóninn um að við þyrftum að gera það up við okkur hvort við vildum éta eða ekki,aðra stundina kvörtuðum við undan því að fá engann mat og svo kæmum við í veg fyrir að hann gæti eldað,hvað við værum eiginlega að meina með þessu framferði,en við gáfum okkur ekki.
Við komum að landi um 4 leitið og vorum búnnir að landa og ganga frá fyrir sjónvarp og komnir heim.
Ekki var ég búinn að vera heima nema cirka kl,tíma er það var bankað á útidyrnar og fyrir utan var koksi,hann var reiður og sagði að við strákarnir værum búnnir að grenja og væla um mat allann daginn og svo hefðum við komið í veg fyrir að hann gæti eldað á heimleiðinni svo núna væri hann loksins búinn að gera matinn og við gætum bara dr,,ast um borð að éta,það væri allt tilbúið um borð.
Ég hreinlega var kjaftstopp og náði ekki að svara honum einu orði áður en hann strunsaði burt,stuttu seinna hringdi síminn og var þar vélstjórinn í símanum og spurði mig hvort kokkurinn hefði komið,ég sagði svo vera og hvað hann hefði sagt við mig,þessi maður er hreinlega galinn heyrðist hinumeginn í tólinu og svo "þetta á eftir að verða skrautleg vertíð með þetta í lúkarnum" fleirra sagði vélstjórinn en velsæmisins vegna læt ég vera að skrifa það hér.
Ég vil taka það fram að þessi vertíð er ein hin besta sem ég hef verið á og má segja að fall væri fararheill,þó svo að kokkurinn yrði ekki fl túra og hinir óvönu reyndust hinir duglegustu strákar og stóðu sig með sóma.
Eigendurnir að útgerðinni voru virkilega flottir karlar og gott að vinna fyrir þá,Vertíðin hjá okkur skilaði um 670 tonnum af fiski frá 28 feb til 27 apr og trekk í trekk komum við með lestina full og fisk á dekki